W momencie, gdy piszę te słowa 32 piłkarskie drużyny narodowe rywalizują o miano Mistrza Świata. Nie zamierzam jednak skupiać się na piłce, ale na stadionach, na których rozgrywane są mecze. Wiele z nich jest niezwykle pięknych, inne zaledwie przyzwoite, a inne budzą kontrowersje.

Stadion Łużniki

Największym, mogącym pomieścić 81 tys. kibiców (pierwotnie mieścił ich aż 103 tys.) stadionem mistrzostw jest obiekt położony na moskiewski Stadion Łużniki, na którym wyłoniony zostanie zwycięzca mundialu. Funkcjonuje on on od 1956 roku i jest częścią większego kompleksu sportowego w skład, którego wchodzą m. in. baseny, hale sportowe i lodowiska. Obecny mundial to nie jedyna impreza rangi światowej, która odbywa się na obiekcie. Wcześniej rozegrano na nim bowiem mecz finałowy Ligi Mistrzów pomiędzy Chelsea Londyn, a Manchesterem United (2008 rok) oraz zorganizowano letnie Igrzyska Olimpijskie (1980 rok).

W ramach przebudowy stadionu przed mistrzostwami przebudowano jedynie trybuny stadionu, nie ingerując w fasadę. Zlikwidowano także bieżnię, co wymusiło poszerzenie istniejącego dachu, by objął on również pierwsze rzędy nowych trybun.

Stadion Kriestowskij

Położony w Sankt Petersburgu stadion Kriestowskij został wzniesiony specjalnie na tegoroczne Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej. Gdy te się skończą, swoje mecze ma na nim rozgrywać miejscowy Zenit. Co jest specjalnego w tym obiekcie? Fakt, iż jest to najdroższy tego typu obiekt jaki kiedykolwiek powstał. Koszt jego budowy wyniósł bowiem 1,1 mld $, a więc ponad 4 mld zł. Dla porównania Stadion Narodowy w Warszawie kosztował 2 mld zł.

Stadion powstał na podstawie projektu japońskiego architekta Kisho Kurokawy. By go urzeczywistnić zburzono dotychczasowy Stadion Kirowa. Co ciekawe obiekt pełni nie tylko funkcję sportową, ale i usługową. Znajduje się w nim bowiem 286 tys. m2 powierzchni użytkowej przeznaczonej na wynajem.

Ciekawostką jest przesuwana płyta boiska, która może znajdować się zarówno na stadionie, jak i obok niego. Dzięki temu łatwiejsza jest pielęgnacja murawy.

Stadion Olimpijski w Soczi

Dotychczas jedynie dwa stadionie wykorzystano podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich, jak i Mistrzostwach Świata w Piłce Nożne. Jednym z nich jest włoski Stadion Olimpijski w Turynie, a drugim Stadion Olimpijski w Soczi. Co ciekawe po mistrzostwach korzystać ma z niego klub piłkarski Dynamo… Saint Petersburga.

Projekt obiektu przygotowało jedno z największych na świecie biur projektowych – Populous.

Odkritije Arena

Stadion jest spełnieniem marzeń o własnym obiekcie Spartaka Moskwa, który wcześniej rozgrywał mecze Stadionie Łużniki. Skąd więc nazwa? Wzięła się ona od jednego z głównych sponsorów klubu – banku Odkrityje, który za prawo do nazwy obiektu przez 6 lat zapłacił 40 mln $.

Co ciekawe w projekcie przewidziano korzystanie z obiektu przez bardziej zamożnych kibiców. Jedna z trybun, mogąca pomieścić 5 tys. osób, jest bowiem wykonana w podwyższonym standardzie. Oprócz tego na stadionie znajduje się 48 lóż.

Wołgograd Arena

Moim zdaniem chyba najpiękniejszy stadion mistrzostw. Jego rozszerzająca się ku górze konstrukcja ramowa wraz z pięciokątną promenadą jest niezwykle efektowna. Obiekt wybudowany jest na planie koła mającego aż 303 m średnicy, co sprawia, iż jego oparty na słupowo-cięgnowej konstrukcji dach ma powierzchnię aż 72 tys. m2. Na co dzień swoje mecze rozgrywać będzie na nich lokalny klub – Rotor Wołgograd.

Rostow Arena

Kolejny stadion Mistrzostw zaprojektowany przez firmę Populous. Niestety pierwotny projekt został znacznie ograniczony ze względów ekonomicznych. Zniknęły wszystkie nietypowe rozwiązania, a dach uproszczono, co znacznie pogorszyło efektowność obiektu. Z „bajerów” pozostały jedynie diody umieszczone w poszyciu fasad, dzięki którym w nocy na stadionie mogą być wyświetlane napisy, grafiki itp. 

A tak wyglądał pierwotny projekt. Naprawdę robił wrażenie.

Stadion Miejski w Niżnym Nowogrodzie

Sąsiedztwo z najważniejszym okolicznym punktem orientacyjnym, wzniesionej w 1880 roku katedrą św. Aleksandra Newskiego, wymusiła na architektach wymogi dotyczącego wyglądu stadionu. Dlatego wedle ich zamysłu miał on być jednocześnie rozpoznawalnym obiektem, ale też stonowanym. Efekt udało się osiągnąć dzięki konstrukcji składającej się z 132 kolumn.

Dalsze ustępstwa wymusiły warunki ekonomiczne Rosji. Uznano bowiem, iż należy zrezygnować z przeszkleń o powierzchni około 40 000 m2 i częściowo zastąpić je białymi i niebieskimi membranami. 

Mimo wszystko, moim zdaniem obiekt robi wrażenie. Ma w sobie „to coś”.

Kazań Arena

Stadion zbudowano z myślą o lokalnym klubie Rubin. Oprócz meczów piłki nożnej będą na nim organizowane również koncerty i różnego rodzaju imprezy, w tym także… zawody pływackie. Jest to kolejny obiekt na obecne mistrzostwa zaprojektowany przez architektów z pracowni Populos. 

Ciekawostką jest ekran, który pełni funkcję zachodniej elewacji. Jest to bowiem największy na świecie ekran mogący wyświetlać obrazy w jakości HD.

Samara Arena

Inspiracją dla stadionu były tradycje kosmiczne miasta, które słynie z przemysłu kosmicznego. Dlatego też jego bryła i fasada musiała być nietuzinkowa i nieziemska. Projekt rzeczywiście taki był. Zakładał on, iż obiekt będzie miał formę górującej nad okolicą kopuły.

Niestety na drodze efektu stanęła polityka. Najpierw bowiem ze względów ekonomicznych obniżono konstrukcję z 80 do 60 m, a później ze względów politycznych poliwęglan mający pokryć dach zastąpiono blachą.

A tak stadion miał wyglądać według pierwotnych planów:

Mordovia Arena

Patrząc na zdjęcia tego stadionu nie mogę oprzeć się wrażeniu, że już go gdzieś widziałem. Tak, fasada przypomina Stadion Narodowy w Warszawie. Kształt jest inny, rozwiązanie dachu jest inne, ale „łuski” strasznie podobne. 

Podobnie jak w przypadku wielu wcześniej opisanych stadionów, ostateczny kształt Mordovii Areny został określony przez oszczędności. Przez nie próżno szukać na nim przeszkleń na fasadzie, czy nawet… telebimu. 

Stadion został zagłębiony w ziemię, tak, że pierwsze piętro trybun znajduje się pod poziomem gruntu, a drugie nad nim. Takie rozwiązanie zostanie wykorzystane po mundialu, gdyż władze miejskie uznały, iż nie potrzebują obiektu o „mundialowej” pojemności 42 tys. kibiców i zamierzają zdemontować górne trybuny, a uzyskane w ten sposób miejsce zostanie zagospodarowane na tereny rekreacyjne. 

Z daleka Mordovia Arena ma wedle wizji architekta przypominać gotowy do startu balon. Z kolei kolorystyka została tak dobrana, by symbolizowała ciepło, słońce i gościnność. 

Stadion Kaliningrad

W przypadku tego stadionu założenie było jedno: stworzyć prosty, jak najtańszy obiekt. W rezultacie mi jego elewacja przypomina okręt wycieczkowy lub hotel. 

Warto odnotować, iż ten położony niedaleko polskiej granicy stadion został jak na taką inwestycję wybudowany w dość szybkim tempie. Pierwszą łopatę wbito bowiem zaledwie 2,5 roku przed rozpoczęciem mundialu we wrześniu 2015 roku, a oddano go do użytkowania w marcu 2018 roku. W międzyczasie musiano wbić m. in. 7 tys. pali fundamentowych. Prosta, stalowa konstrukcja znacznie przyśpieszyła jednak dalsze prace.

Co ciekawe nim rozpoczęto budowę wybuchł skandal korupcyjny, a biuro projektowe, które pierwotnie miało przygotować dokumentację inwestycji zbankrutowało. Ponadto opór lokalnej społeczności budził fakt, iż planowano wybudować stadion na 45 tys. miejsc (później FIFA zgodziła się, by było ich tylko 35 tys.), podczas gdy na mecze lokalnego klubu chodzi co najwyżej 5 tys. kibiców.

Eketeringburg Arena

Zdecydowanie najbardziej kontrowersyjny stadion Mistrzostw. Swoją sławę zawdzięcza dodatkowym trybunom osadzonym na… rusztowaniu.

Skąd takie rozwiązanie? Władze Jekaterinburga zdecydowały bowiem, iż stadion ma powstać na miejscu starego, a istniejąca zabytkowa fasada ma zostać zachowana. W rezultacie architektom udało się zmieścić w narzuconej „skorupie” zaledwie 25 tys. miejsc dla kibiców, choć FIFA wymaga pojemności na co najmniej 40 tys. miejsc. 

Ostatecznie Rosjanom udało się porozumieć z piłkarskimi związkowcami i ustalono, iż na czas mundialu powstaną za bramkami tymczasowe trybuny.